Hoe pas ik onderzoekend leren toe in de klas?
Onderzoekend leren is in het primair onderwijs dé manier om je leerlingen te motiveren voor Wetenschap & Techniek. Maar hoe pas je deze didactiek toe in je lessen?
Wetenschap & Techniekonderwijs is niet meer weg te denken uit het curriculum van het primair onderwijs. Daar heeft de leerlijn onderzoekend leren van het SLO mede voor gezorgd. En dat is goed nieuws, want didactieken als ontwerpend en onderzoekend leren stimuleren kinderen hun nieuwsgierigheid en creativiteit te gebruiken.
In deze blog geven we je tools waarmee je onderzoekend leren in jouw klas tot een daverend succes maakt.
Wat is onderzoekend leren?
De naam zegt het al: bij onderzoekend leren stimuleer je je leerlingen zelf op onderzoek uit te gaan. Jij als leerkracht vertelt niet hoe iets werkt; dat vinden kinderen proefondervindelijk uit.
Maar onderzoekend leren gaat veel verder dan alleen maar proefjes doen. Afhankelijk van de insteek die je kiest als docent voeren kinderen delen van hun onderzoek of hun hele onderzoek van begin tot eind uit. Dat betekent dat ze zelf (onder begeleiding) een onderzoeksvraag formuleren en na goedkeuring daarvan het onderzoek daadwerkelijk gaan doen.
Een groot voordeel van een didactiek als onderzoekend leren is de natuurlijke manier waarop kinderen enthousiast worden gemaakt voor wetenschap. Kinderen van deze leeftijd zijn namelijk van nature nieuwsgierig. Die nieuwsgierigheid wordt tijdens een onderzoek alleen maar meer geprikkeld.
Je leerlingen mogen binnen een thema hun eigen onderwerp kiezen, waardoor het werk ook nog eens perfect aansluit bij hun belevingswereld. Over motivatie hoef je je dus geen zorgen te maken!
Vaardigheden en kerndoelen
Gedurende het onderzoeksproces komen je leerlingen natuurlijk in aanraking met allerlei vakspecifieke kerndoelen. Daarnaast is er veel ruimte voor de 21e-eeuwse vaardigheden.
Ze leren bijvoorbeeld samenwerken, maar ook creatief en kritisch denken door het opstellen van een onderzoeksvraag. Daarvoor gebruiken ze bijvoorbeeld het vragenmachientje.
Bovendien verbeteren kinderen hun informatie- en ICT-vaardigheden tijdens het onderzoek. Ook reflecteren, zelfstandig handelen, verantwoordelijkheid nemen en communiceren komen ruimschoots aan bod.
Cyclus onderzoekend leren
Hoe je als docent het onderzoekend leren precies vormgeeft, is aan jou. En dan nog geldt dat je nooit vooraf weet met welke vragen en uitkomsten de leerlingen binnen het project op de proppen komen. Dat klinkt misschien wat spannend, maar gelukkig hoeft het dat niet te zijn. Het vraagt wel van je dat je als docent vooral een coachende rol aanneemt.
Je geeft geen antwoorden, maar voorziet je leerlingen hooguit van een denkrichting. Betekent dat dan dat het begeleidingstraject voor iedere leerling compleet anders is? Nee, helemaal niet. Een onderzoeksproces bestaat altijd uit een aantal logische stappen. Die stappen geven zowel jou als je leerlingen structuur.
Bovendien komen ze erg overeen met de stappen die echte wetenschappers zetten tijdens een onderzoek. De kinderen uit je klas komen dus al op jonge leeftijd in aanraking met dat proces.
De stappen van de volledige cyclus onderzoekend leren zien er zo uit:
- Verwonderen
- Verkennen
- Onderzoek opzetten
- Onderzoek uitvoeren
- Concluderen
- Presenteren
- Verdiepen en verbreden
Praktische voorbereidingstips
Dure materialen heb je voor een didactiek als onderzoekend leren niet nodig. Het belangrijkste wat je als leerkracht mee moet nemen om onderzoekend leren te laten slagen in je klas, is lef. Lef om te onderzoeken wat al dan niet voor jouw leerlingen werkt.
De aanpak die je kiest, is natuurlijk afhankelijk van de leeftijd van je leerlingen. Zo leg je in een kleuterklas misschien wat vaker de nadruk op verwonderen en verkennen, terwijl je in groep 8 dieper ingaat op het onderzoek zelf.
Een aantal tips die altijd van pas komen in de voorbereiding:
- Verdiep je goed in de didactiek van onderzoekend leren
- Verdiep je in het thema waar je de onderzoeken aan vast gaat hangen
- Laat leerlingen oefenen met onderzoek doen
- Maak voor jezelf en je leerlingen een overzicht van de lessen die je wilt gaan geven
- Betrek je collega’s en de ouders van je leerlingen bij het project
Tools, lessen en advies over onderzoekend leren
Wil je meer handvatten om aan de slag te gaan met Onderzoekend leren en Wetenschap & Techniek? Dan hebben we hieronder een aantal leuke tips voor je op een rijtje gezet!
- Volg een InSchool-training met je team bij WisMon
- Start met de doorlopende leerlijn Wereldoriëntatie van Junior Wereld Campus
- Gebruik de gratis lessen op Leapo bij jou in de klas.
- Volg één van de korte e-learnings Leapo
- Ga aan de slag met Maakkunde: dé gratis hands-on-lesmethode voor O&O
Liever iemand die met jou en je school meekijkt over hoe je onderzoeken & ontwerpend leren en wetenschap & techniek kunt implementeren in de klas? Plan dan een gratis adviesgesprek in met onze W&T en O&O expert Wendie in of vraag meer informatie aan. Ze denkt graag met je mee!
Ontwerpend leren tools
Wil je starten met ontwerpend leren in de klas? Met onze eigen ontwikkelde O&Otools help je leerlingen het proces beter te leren volgen. Met werkboeken, hulpkaartjes en een kiesboekje wordt het begeleiden van iedere opdracht een stuk gemakkelijker en oefenen kinderen ongemerkt vaardigheden die handig zijn voor later!
Leapo: lesmateriaal en microlearnings
Leerplatform Leapo ondersteunt jou als leraar om de wereld van bèta, wetenschap en technologie tot leven te brengen. Met lessen die activeren en zoveel mogelijk aansluiten op de leefwereld van kinderen.
Bekijk de gratis lessen
Aan de slag met Onderzoekend leren?
Onze W&T expert Wendie denkt graag met je mee over waar we je bij kunnen helpen.
Je kunt Wendie bereiken op wendieuitterhoeve@wismon.nl of 030-237 21 22 of plan direct een online afspraak in.