Hoe pas ik ontwerpend leren toe in de klas?
Ontwerpend leren is in opkomst. Steeds meer scholen implementeren deze waardevolle didactiek in hun onderwijsplan. Maar hoe doe je dat eigenlijk?
Naast onderzoekend leren is ontwerpend leren een belangrijk onderdeel van het wetenschap- en techniekonderwijs (W&T) in het PO. Mede door de leerlijn onderzoekend en ontwerpend leren van het SLO wint ontwerpend leren snel terrein. Maar waarom is deze didactiek zo belangrijk? En hoe maak je er slim gebruik van?
In deze blog vertellen we je er meer over. Ook geven we je een aantal praktische tips, zodat je binnen no-time zelf met ontwerpend leren aan de slag kunt.
Wat is ontwerpend leren?
Ontwerpend leren is zoveel meer dan een knutselles. Binnen deze motiverende didactiek nodig je je leerlingen uit een oplossing te bedenken voor een vraagstuk. Het kan gaan om het ontwerpen van een voorwerp, maar ook om iets groots als een dierenverblijf.
Het proces houdt niet per se op bij het bedenken van een passende oplossing. Je kunt ervoor kiezen leerlingen zelf een prototype te laten ontwikkelen. Daarmee daag je hen niet alleen uit op creativiteit, maar ook op oplossingsgericht denken en samenwerken. Bovendien worden kinderen op heel natuurlijke wijze enthousiast gemaakt voor de technische kant van de wereld waarin ze leven.
Kinderen in de basisschoolleeftijd bezitten namelijk een aangeboren mate van nieuwsgierigheid. Daarop speelt ontwerpend leren feilloos in.
Kerndoelen en vaardigheden
De didactiek van het ontwerpend leren is natuurlijk niet zomaar even uit iemands mouw geschud. Er is goed nagedacht over de bestaande kerndoelen en vaardigheden die voor het primair onderwijs beschreven zijn.
Zo sluit deze vorm van lesgeven perfect aan bij een aantal TULE kerndoelen die vallen onder oriëntatie op jezelf en de wereld:
- De leerlingen leren bij producten uit hun eigen omgeving relaties te leggen tussen de werking, de vorm en het materiaalgebruik.
- De leerlingen leren oplossingen voor technische problemen te ontwerpen, deze uit te voeren en te evalueren.
Uiteraard hoeft het niet bij deze 2 kerndoelen te blijven. De enorme variatie aan opdrachten die je kunt bieden binnen ontwerpend leren link je eenvoudig aan vakinhoud van bijvoorbeeld rekenen, taal, kunstzinnige oriëntatie of wereldoriëntatie. De kans is groot dat de kennis ook nog eens veel beter blijft hangen dan wanneer die is opgedaan uit boeken.
Natuurlijk is er binnen ontwerpend leren ook veel ruimte voor 21e-eeuwse vaardigheden. Problemen oplossen staat continu centraal. Maar ook informatie- en ICT-vaardigheden worden getraind. Daarnaast zijn creativiteit, kritisch denken en samenwerken niet uit het proces weg te denken.
Cyclus ontwerpend leren
Bij ontwerpend leren gaat het voornamelijk om het vinden van een oplossing voor een bepaald probleem of uitdaging. Welke oplossing dat moet zijn en hoe dat moet worden aangepakt, is vooraf niet duidelijk. Het gaat er juist om dat je leerlingen veel vrijheid krijgen die oplossingen en stappen zelf te bedenken. Dat vraagt van jou als leerkracht dat je een meer coachende rol aanneemt.
Stap voor stap begeleid je je leerlingen door het ontwerpproces heen. En het leuke is: hoogstwaarschijnlijk ken je zelf ook niet alle antwoorden! Toch hoef je je nu geen zorgen te maken over de mate waarin je kunt bijdragen. Er bestaan namelijk wel degelijk bruikbare handvatten. Zowel voor jou als voor je leerlingen.
Zo is het ontwerpproces gevisualiseerd in een ontwerp cyclus; een stappenplan dat als leidraad kan dienen tijdens het ontwerpend leren.
De 7 stappen van de ontwerp cyclus zijn:
- Confronteren
- Verkennen
- Ontwerp schetsen
- Ontwerp uitvoeren
- Testen en bijstellen
- Presenteren
- Verdiepen en verbreden
Praktische voorbereidingstips
Hoe je als leerkracht ontwerpend leren toepast in de praktijk, is aan jou. Je hebt dus veel vrijheid. Dat betekent ook dat je vooraf over een aantal zaken na moet denken. Zet je in op een volledig ontwerpproces? Of focus je je liever op bepaalde stappen? Het vergt eigenlijk vooral durf om met deze didactiek aan de slag te gaan. Onderzoek wat jouw leerlingen nodig hebben en interessant vinden.
Een goede voorbereiding is hierbij het halve werk. Daarom geven we je alvast wat tips:
- Verdiep je goed in de didactiek van ontwerpend leren;
- Verdiep je in het probleem dat aan de basis ligt van het ontwerpproces;
- Laat leerlingen oefenen met prototypes maken;
- Maak voor jezelf en je leerlingen een overzicht van de lessen die je wilt gaan geven;
- Betrek je collega’s en de ouders van je leerlingen bij het project.
Tools, lessen en advies rondom ontwerpend leren
Wil je meer handvatten om aan de slag te gaan met Ontwerpend leren, Digitale Geletterdheid en Wetenschap & Techniek? Dan hebben we hieronder een aantal leuke tips voor je op een rijtje gezet!
- Volg een InSchool-training met je team bij WisMon
- Start met de lesmethode Wereldoriëntatie van Junior Wereld Campus. De enige doorlopende leerlijn van groep 3 t/m 8 die 100% is gebaseerd op de OOL cyclus!
- Gebruik de gratis lessen op Leapo bij jou in de klas.
- Volg één van de korte e-learnings Leapo
- Ga aan de slag met Maakkunde: dé gratis hands-on-lesmethode voor O&O
Liever iemand die met jou en je school meekijkt over hoe je onderzoeken & ontwerpend leren, digitale geletterdheid en wetenschap & techniek kunt implementeren in de klas? Plan dan een gratis adviesgesprek in met onze W&T en O&O expert Wendie in of vraag meer informatie aan. Ze denkt graag met je mee!
Ontwerpend leren tools
Wil je starten met ontwerpend leren in de klas? Met onze eigen ontwikkelde O&Otools help je leerlingen het proces beter te leren volgen. Met werkboeken, hulpkaartjes en een kiesboekje wordt het begeleiden van iedere opdracht een stuk gemakkelijker en oefenen kinderen ongemerkt vaardigheden die handig zijn voor later!
Aan de slag met Ontwerpend leren?
Onze W&T expert Wendie denkt graag met je mee over waar we je bij kunnen helpen.
Je kunt Wendie bereiken op wendieuitterhoeve@wismon.nl of 030-237 21 22 of plan direct een online afspraak in.
Kant-en-klare lessen rondom ontwerpend leren
Leerplatform Leapo ondersteunt jou als leraar om de wereld van bèta, wetenschap en technologie tot leven te brengen. Met kant-en-klare lessen voor elk niveau die activeren en zoveel mogelijk aansluiten op de leefwereld van kinderen.
Bekijk de gratis lessen