Leerlingen Fioretti College creatief en zelfredzaam

“Heel mooi gedaan! Klein puntje nog: had je voor de onderkant van de kom ook geen bal kunnen gebruiken?” De afgelopen weken hebben Jorn, Gijs en Stijn gebruikte materialen een tweede leven gegeven voor het StemUp leerprogramma Let’s Invent en vandaag presenteren ze hun werk. De feedback op hun werk is pittig maar de tweedejaars Mavo leerlingen hebben hun antwoord paraat: “We hebben er wel aan gedacht, maar dat zou helaas te instabiel worden. En dan zou je de kom alsnog moeten weggooien. Dat is niet duurzaam.”

Voorafgaand aan de presentatie zetten groepjes tweedejaars Mavo leerlingen van het Fioretti College nog snel de puntjes op de i. Samen zetten ze hun project op de Re-use webpagina van StemUp partner De Uitvinders. Foto uploaden, product omschrijven – waar dient het voor, van welke materialen is het gebruikt – en op verzenden drukken… Zo snel gaat het ook weer niet: “Schrijf het eerst maar even uit op papier, voordat je het intikt,” adviseert Liset van Kilsdonk. De docent Mens en Natuur heeft de afgelopen vijf weken vijftien jongeren begeleid met het duurzaamheidsproject ReUse van het leerprogramma Let’s Invent.

Richting geven

In relatief korte tijd hebben de leerlingen gemerkt dat er een heleboel komt kijken bij een ontwerpopdracht: Welke materialen gebruik je? Wat is de toepassing? Is het praktisch in gebruik? Kan het binnen het technieklokaal gemaakt worden en zijn er genoeg projecturen om het af te ronden? Van Kilsdonk wist door ervaring al hoe belangrijk de juiste vraagtechnieken zijn, en zag dat tijdens de door haar gevolgde opleiding Onderzoekend & Ontwerpend leren van de Avans Hogeschool nog eens onderstreept: “Het gaat erom het proces te bevragen, zonder er zelf invulling aan te geven. Door zich bewust te worden van de stappen die ze zetten, worden de leerlingen nauwkeuriger en kunnen ze beter richting geven aan hun project.”

Ambitie

Remco Liefting, StemUp-coach van WisMon, luistert mee: “Onderzoekend en Ontwerpend leren vereist een zekere zelfredzaamheid van de leerlingen. Op sommige scholen zijn de jongeren gewend om zonder veel sturing van een docent zelf of in groepjes aan de slag te gaan. Dat is op deze school iets minder het geval maar gelukkig weet Liset precies hoe ze ook deze doelgroep kan begeleiden met STEM-projecten die wat vrijer zijn opgezet dan ze gewend zijn. Want dat is de ambitie van het Fioretti College: de leerlingen – jongens én meisjes – uit de onderbouw via technische projecten en onderzoekend onderwijs uitdagen, zodat zij een bewuste keuze kunnen maken voor een uitstroomrichting. Dat kán een technische richting zijn en wie weet werken ze over een paar jaar wel voor ASML- mede-ontwikkelaar van StemUp. Maar het hoeft niet. Het gaat erom dat ze in ieder geval kennis maken met de wereld van Science, Technology, Engineering en Mathematics. Vanuit het vak Mens en Natuur zal de school de komende jaren de verbinding aangaan met andere vakken en zo projectmatig en onderzoekend onderwijs aan te bieden. Het StemUp programma helpt om deze stap te zetten, met de nadruk ligt op creativiteit, duurzaamheid en het aanleren van belangrijke vaardigheden voor de toekomst.”

 

Bijna perfect

Op de dag van de presentatie blijkt dat sommige leerlingen zich hebben verkeken op de complexiteit van de opdracht: “Of ik trots ben? Eigenlijk hadden we het wel mooier kunnen afronden. De binnenkant van de bal bijvoorbeeld hadden we over dezelfde lijn kunnen snijden als de buitenkant, dan had het er wat gestroomlijnder uitgezien,” verklaart Jorn terwijl hij een kom in de hand houdt. “Maar op dat detail na, ben ik trots op wat we gemaakt hebben.”

Niet alleen Jorn, Gijs en Stijn zien schoonheidsfoutjes. Ook Iza, Lisa en Suus zien wat er anders had gekund. “De volgende keer zouden we het nog iets netter kunnen maken, niet alles sluit nu op elkaar aan,” vertelt Lisa terwijl ze haar Vogelhuisje Delux laat zien.

Finetunen

Maar we waren wel als eerste groepje klaar,” herinnert Lisa zich. Dat komt wellicht door het werkboek dat ze eerst hebben doorgenomen. “Dat was echt saai maar toen we dat eenmaal gedaan hadden, wisten we eigenlijk precies wat we moesten doen.” De terugblik van de leerling illustreert een van de uitdagingen van onderzoekend en ontwerpend leren, vindt Kevin de Koning. De onderwijsassistent licht toe: “Je kunt bij wijze van spreken niet zeggen ‘Maak iets nieuws van afval, begin maar en we zien wel waar we uitkomen’. Dan zwemmen ze. Ze hebben behoefte aan duidelijke kaders én moeten voelen dat ze zelf aan de slag kunnen gaan, dat ze iets mogen maken wat ze zelf wíllen maken. De handleiding heeft Lisa haar groepje geholpen, maar ik begrijp ook dat anderen er niet doorheen kwamen: het is voor hen een flinke pil.” Van Kilsdonk: “We hebben met de StemUp-coach al besproken hoe we daar vanaf het begin al meer werkvormen in kunnen opnemen.”

Aan het eind van de rit hebben ook de leerlingen die het werkboek niet zo systematisch hebben doorgenomen, uiteindelijk mooie dingen gemaakt. De Koning: “Een vast recept voor succes bestaat niet, alles draait om de context. Het is ook voor ons nog zoeken en dat geeft helemaal niet. Het is een mooie ontdekkingsreis. Volgend schooljaar doen we dit STEM-project weer, maar dan met ongeveer 120 leerlingen, en net iets beter.”

 

Chris Voets van De Uitvinders was de afgelopen weken samen met zijn collega Carlijn Stevens reisleider. Samen met de StemUp-coach en de docenten van het Fioretti College is hij het volgende avontuur al aan het finetunen. “We hebben ze kunnen prikkelen met een uitdaging – hoe kun je van restafval een nieuw werkend product creëren – door ze eerst een korte video te laten zien over het onderwerp, daarna naar de milieustraat te gaan, gevolgd door een Schrootworkshop op school. Je hoort het al: het thema komt steeds dichterbij. Dat werkt.”

Het project zou misschien langer kunnen duren, zodat de jongeren hun project helemaal naar tevredenheid kunnen afronden, overweegt de begeleider van De Ontdekfabriek. “Aan de andere kant: het gaat om het leerproces; het eindproduct is van minder belang. En met een kort maar krachtig traject hou je alle leerlingen bij de les.”

Zelfvertrouwen

Lisa meent dat het lesuur onhandig was gekozen: “Het zevende en achtste uur op donderdag, dan zijn we allemaal al zó moe…” Van Kilsdonk knikt begripvol. Wat De Koning betreft mag de presentatie van het project een minder prominente rol krijgen: “Het maken gaat eigenlijk heel goed. Maar velen maken zich al wekenlang druk over de presentatie. Dat is vaak een gebrek aan zelfvertrouwen. Onterecht, want ze weten en kunnen al heel veel. Het is aan ons om dat te benadrukken en ze te motiveren hun kennis, kunde en creativiteit te gebruiken.”

Allround

Voets is als jurylid positief kritisch: het vogelhuisje is mooi, maar moet nog wel beschilderd worden. “Dan hebben de mensen zelf nog iets te doen, dat is ook belangrijk,” antwoordt Iza. Chris begrijpt het argument, maar is er niet helemaal gerust op: “Is dat dan wel bioverf?” De magneetvishengel, de kom van Jorn, Gijs en Stijn en meer gerecyclede producten worden getoond. Annelot en Lenthe winnen uiteindelijk een Ontdekfabriek rugzak – gemaakt van gerecyclede petflessen – voor hun Multihanger: onder andere te gebruiken als droogrek, statief, lampenkap en baby-monitor. Voets: “Het is een mooi ontwerp en het prototype is solide. Het is ook goed in productie te nemen, want er zijn heel veel kledinghangers. Gefeliciteerd!”