Bites of the future

De fietsenstalling van het Novalis College in Eindhoven is omgetoverd tot galerie voor videomapping en op een groot scherm in de aula zijn korte filmpjes te zien. De afgelopen twee weken hebben de leerlingen aan de hand van het StemUp programma Creative Coding intensief gewerkt aan uiteenlopende audiovisuele kunstwerken. Nu is het tijd voor de presentatie. Te midden van het vrijdagmiddagrumoer vertellen betrokkenen over de eerste schreden op het STEMpad. “Laten we vooral hiermee verder gaan, dit is de toekomst!”

“Ik vroeg Chat GPT om codes te genereren waarmee ik met Sonic Pie een soort Zelda-muziek kon maken voor de film. Het beeld heb ik vooral bewerkt met Final Cut Pro en CapCut.” Het zijn de woorden van Siebren, een eerstejaars leerling van het Novalis College. Op de Eindhovense Vrije School voor vmbo-t, havo en vwo is hij geen uitzondering: tientallen andere eerste- en tweedejaars weten dankzij het Creative Coding programma van StemUp hun creatieve vermogens aan te boren en om te zetten in technologische kunstwerken.

Het leven verrijken

Dat roept vragen op: de Vrije School, dat is toch de plek van antroposofie; van kinderen die aan euritmie doen; ouderwets smeden en houtbewerken …“en waar ze technologie angstvallig buiten de deur houden?” maakt Gerbrand Diebels – zowel docent maatschappijleer, media en drama; verantwoordelijk voor licht en geluid en coördinator creatieve technologie – de gedachte af. Om vervolgens te vertellen hoe het dan wél zit: “Met onze antroposofische achtergrond staan we voor onderwijs met hoofd, hart en handen; ofwel een balans van cognitieve, sociale en persoonlijke ontwikkeling met ruime aandacht voor het lijfelijke. Met dat in gedachten wensen we leerlingen die vanuit een kritische houding ten opzichte van technologie, creatief op zoek gaan naar de beste toepassing en ontwikkeling ervan.”

Eerst de vraag, dan het aanbod

“Ik ben ontzettend blij dat we met jóuw verhaal zijn begonnen, want daar begint elk StemUp-project mee. Jíj zag een uitdaging…”, spoort StemUp coach van WisMon Remco Liefting zijn partner aan door te gaan. “De duizendpoot van Novalis vervolgt: “In de praktijk komt allerlei kennis en kunde, van mediawijsheid tot wiskunde en maatschappijleer tot design, bij elkaar. Maar ons schoolsysteem is opgesplitst in verschillende vakken…” “Gerbrand schreeuwde dus eigenlijk om een integrale benadering”, aldus Liefting met een knipoog. “Ja, om geïntegreerd, kritisch én activerend onderwijs”, vult Diebels aan. Liefting: “En StemUp, net opgezet door ASML, was precies het antwoord. Want wat is STEM? Het staat voor Science, Technology, Engineering en Mathematics. Sommigen voegen de A van Art er nog aan toe: STEAM. Uiteindelijk is het een werkwoord en meer dan de som der delen.”

 

Creative Coding

Na een aantal maanden “intensief overleggen, spiegelen, sparren, prikken en uitdagen”- de woorden van de Wismon coach – koos Diebels voor Creative Coding, een van de vier StemUp programma’s. Het was perfect in te passen tijdens de jaarlijkse Kunstweken, bedoeld voor alle 200 eerste- en tweedejaars leerlingen, vertelt de docent. “Zo kregen de leerlingen er naast zaken zoals tekenen, drama en muziek, nog een optie bij.”

De docent licht zijn keuze ook inhoudelijk toe: “Onze leerlingen beseffen vaak niet zo goed dat technische programma’s een instrument kunnen zijn om verbeeldingskracht om te zetten naar allerlei kunstvormen. Mijn gedachte was dat ze dat zich met Creative Coding wel zouden gaan realiseren.”

Snel op weg

“Dat inzicht komt vaak al na een paar minuten.” Aldus Menno Kleij, de  instructeur van Creative Coding die de afgelopen twee weken veertig kinderen heeft ingewijd in de geheimen van Ablteton Live, Heavy M, pushcontrollers en meer. “Het mooie is namelijk dat de leerlingen direct feedback krijgen: je voert een code in en je hoort of ziet meteen resultaat. Dat stimuleert enorm om door te gaan, want het kan altijd spannender, sneller, origineler. Je krijgt overigens ook direct een terugkoppeling als het niet goed gaat, maar dan ben ik er om ze weer op weg te helpen.”

Eenmaal op weg kan het hard gaan, laat Kleij trots weten. “Hoor je deze muziek?” Een funky elektronische deun klinkt door de aula en begeleidt een dansclip. “Dat heeft Lisa gemaakt: ze heeft het grootste deel van de workshops moeten missen omdat ze ziek was, maar had vervolgens in drie dagen alle programma’s al onder de knie.”

Speelse energie

De kunstprojecten zijn heel divers geworden, zo is te zien op het grote beeldscherm. Drie jongens dansen met de docent scheikunde op hardstyle muziek door de gangen van de school terwijl een dinosaurus zijn kop door de deur van het klaslokaal steekt. In de donkere kelder projecteren Gusay en Oliver ondertussen psychedelische motieven op de kluisjes. Tussen de geel-blauwe motieven door komt het portret van een oudere man duidelijk naar voren. “Weet je wie dat is?” vraagt Olivier. “Hij heeft de Vrije School zeg maar uitgevonden… Rudolf Steiner!”

“Het is allemaal heel speels,” concludeert Diebels. “Dat is ook prima, het zijn pubers. Het gaat er vooral om dat ze plezier hebben en verder willen in de STEMhoek.”

Bètaversie

Liefting: “De afgelopen twee weken bieden een houvast. Ze geven meer zicht op praktische zaken rond STEM – hoeveel ruimte er nodig is, hoe het in het rooster past, welke softwarelicenties noodzakelijk zijn etc.” Diebels: “Het roept ook vragen op. De crossover van muziek en technologie ligt voor de hand. Maar hoe bereiken we de leerlingen wiens hart bij textielbewerking of drama ligt? Hoeveel uren kunnen we aanbieden, welke vorm kiezen we? Hoe maken we het aantrekkelijker voor meisjes?… ook daar is nog een wereld te winnen.”

“Dit was de bètaversie”, concludeert Liefting. “Vanuit deze pilot kun je werken aan STEM onderwijs met een volwaardige rol in het curriculum.”

Op dat moment vangt Bjorn Callaars, docent Duits en levensbeschouwing, het gesprek op. Hij ziet het al voor zich: “Maak maar een mooie animatie en zet de geschiedenis van het christendom op een tijdslijn.” En dan: “Maar als ik zie hoe creatief de kinderen zijn en hoe snel ze het allemaal oppakken, is dat vast nog veel te beperkt gedacht. Laten we vooral hiermee verder gaan, dit is de toekomst!”