Wat is scheikunde?

Als je aan scheikunde denkt, zie je al vrij snel een klinische laboratoriumsetting voor je.  Mensen in lange witte jassen buigen zich met hun veel te grote veiligheidsbril over stomende, glazen maatbekers. Om hen heen staan grote machines en tientallen microscopen.  Maar wat is scheikunde nu precies? In deze blog geven we je alle antwoorden.  

Van alchemie naar scheikunde

Al in 1661 werd scheikunde voor het eerst benoemd. Robert Boyle, een Ierse alchemist, benoemde toen in zijn wetenschappelijke geschrift dat er onderscheid gemaakt moest worden tussen alchemie en scheikunde.  

Alchemie kan worden gezien als de voorloper van de moderne scheikunde. Het is een oude natuurfilosofie die elementen van onder andere religie, mythologie, astrologie en magie combineert. Binnen de alchemie was er veel ruimte voor de vier elementen waar het leven op aarde volgens deze leer om draaide: water, vuur, aarde en lucht. 

Alchemisten waren bovendien zeer kundig in het verwerken van metalen. De bekendste tak van alchemie is die waarbij uitgezocht werd hoe je andere stoffen kon transformeren tot goud.  

Boyle maakte voor het eerst de weg vrij naar het scheikunde van nu. Hij stelde dat materie bestaat uit atomen en clusters van atomen; een hypothese die in die tijd baanbrekend was.  

Bovendien vond hij dat alle theorieën, voordat ze als waarheid konden worden aangenomen, bewezen moesten zijn met behulp van experimenten.  En dat chemie, zoals scheikunde ook wel genoemd wordt, een aparte wetenschappelijke tak moest zijn.  De scheikunde zoals we die nu kennen, was daarmee geboren.  

Hoe zit het dan nu? 

Tegenwoordig is de term scheikunde bij iedereen bekend. Dat komt simpelweg door het feit dat scheikunde binnen alle niveaus van het voortgezet onderwijs onderwezen wordt.  De Van Dale zegt dit over scheikunde:

“Scheikunde is de wetenschap die zich bezighoudt met het onderzoek van de samenstelling van stoffen en van de veranderingen die zij door afscheiding van of verbinding met bepaalde stoffen kunnen ondergaan.” 

Een hele mond vol dus. In het kort onderzoek je bij scheikunde chemische reacties. Je kijkt welke stoffen gebruikt en gevormd worden bij zo’n proces. Nog steeds ligt de nadruk binnen het vak op het onderzoeken van atomen en moleculen. Alles draait als het ware om de bouwstenen van stoffen. Experimenten spelen ook nu nog een belangrijke rol bij het onderzoeken van al die stoffen.

Maar wat leer je op school eigenlijk over scheikunde? 

 

(de tekst loopt door onder de afbeelding)

Scheikunde havo

Scheikunde havo bovenbouw wordt onderverdeeld in vijf hoofdonderwerpen: 

1. Stoffen en bindingstypen
2. Chemisch rekenen
3. Koolstofchemie
4. Reactietypen
5. Industriële chemie

Bij het examen havo scheikunde worden bovenstaande onderwerpen bevraagd met open vragen.   

Je moet eigenschappen van verschillende stoffen kennen en kennis hebben van bindingen. Bovendien moet je chemische reacties kunnen uitleggen en scheikundige berekeningen kunnen uitvoeren. 

Scheikunde vwo

Bij scheikunde worden dezelfde vijf onderwerpen behandeld als bij scheikunde havo, met daarnaast nog vier andere onderwerpen.  Je gaat op het vwo dieper in op de materie dan op de havo. Daarnaast ligt de nadruk meer op de wetenschappelijke kant. 

1. Stoffen en bindingstypen
2. Chemisch rekenen
3. Koolstofchemie
4. Reactietypen
5. Industriële chemie
6. Evenwichten
7. Bouw van moleculen
8. Analysetechnieken
9. Reactiemechanismen

Voor het examen scheikunde vwo kun je, net als op de havo, open vragen verwachten over bovenstaande onderwerpen en alle scheikundige processen die ermee gepaard gaan.  

Zowel op de havo als op het vwo vormen experimenten een cruciaal onderdeel van het vak. Daardoor leer je de theorie te koppelen aan de waarnemingen die je doet. Ook ontwikkel je vaardigheden, zoals nauwkeurig werken en samenwerken.  

In een andere blog leggen we je uit wat het verschil is tussen scheikunde en natuurkunde is. 

Gezakt voor scheikunde. Wat nu? 

Misschien weet je bovenstaande al lang, maar zit je met een ander probleem: het vak scheikunde ontbreekt nog op je diploma. En dat terwijl je het wel nodig hebt voor je vervolgopleiding. Geen nood; met WisMon werk je deze deficiëntie binnen no-time weg. Wij bieden cursussen scheikunde havo en scheikunde vwo. Die bereiden je voor op een CCVX voortentamen of staatsexamen scheikunde.  

De gehele bovenbouwstof wordt behandeld, waardoor jij goed beslagen ten ijs komt.  

Scheikunde: altijd handig!

Misschien moet je nog beginnen aan je scheikunde-schoolcarrière. Misschien hoef je hem alleen nog af te sluiten.  

Eén ding is in alle gevallen goed om te onthouden: het vak scheikunde leert jou skills die de rest van je leven handig zijn. Het loont dus de moeite je te verdiepen in dit soms lastige, maar oh zo boeiende vak!