Onderzoekend en ontwerpend leren

Onderzoekend en ontwerpen leren (O&O) is voor denkers én doeners. Door op zoek te gaan naar de antwoorden op zelfbedachte vragen of een ontwerp te maken voor een probleemstelling, doen leerlingen zelfstandig kennis op. Deze kennis gaat veel verder dan feitenkennis: leerlingen maken zich concepten eigen, krijgen nieuwe inzichten en ontwikkelen belangrijke vaardigheden en talenten.

Wat is onderzoekend leren?

De naam zegt het al: bij onderzoekend leren stimuleer je leerlingen om zelf op onderzoek uit te gaan. Als docent geef je geen antwoorden weg, kinderen gaan zelf op zoek naar de oplossing. Leerlingen mogen binnen een thema hun eigen onderwerp kiezen een vraag stellen. Daarna gaan leerlingen op onderzoek uit. Jij als leerkracht vertelt niet hoe iets werkt; dat vinden kinderen proefondervindelijk uit. Maar onderzoekend leren gaat veel verder dan alleen maar proefjes doen, leerlingen voeren echt zelf (onder begeleiding) een heel onderzoek uit, van de onderzoeksvraag formuleren tot het antwoord presenteren.

Wat is ontwerpend leren?

Ontwerpend leren is zoveel meer dan een knutselles. Binnen deze motiverende didactiek nodig je je leerlingen uit een oplossing te bedenken voor een vraagstuk, door middel van een eindproduct te ontwerpen. Dit kan gaan om het ontwerpen van een voorwerp, maar ook om iets groots als een dierenverblijf. Hiermee leren leerlingen relaties te leggen tussen de werking, de vorm en het materiaalgebruik van producten en leren ze oplossingen voor technische problemen te ontwerpen, deze uit te voeren en te evalueren. Ontwerpend leren houdt niet op bij het bedenken van een passende oplossing: je kunt leerlingen zelf een prototype te laten ontwikkelen. Daarmee daag je hen niet alleen uit op creativiteit, maar ook op probleemoplossend denken en samenwerken.

Wat voegt onderzoekend en ontwerpend leren toe aan het onderwijs?

Onderzoekend en ontwerpend leren is dé didactiek die honderd procent aansluit bij Wetenschap en Techniek (W&T). Met O&O krijgen leerlingen de ruimte om hun nieuwsgierigheid en de daar bijhorende eigen vragen te mogen onderzoeken. Op deze manier wordt niet alleen hun nieuwsgierigheid geprikkeld, maar sluiten de vragen ook nog eens aan op de belevingswereld van de leerling. Zo worden kinderen op een natuurlijke manier enthousiast gemaakt voor wetenschap. Onderzoekend en ontwerpend leren vormen een krachtige combinatie. Kinderen die misschien niet worden uitgedaagd door een vraag naar een abstract begrip (waarom drijft iets?) worden dat mogelijk wel door de vraag om een concreet product te ontwerpen (maak een boot die veertig knikkers kan dragen). Voor beide vragen zijn creativiteit, nieuwsgierigheid en kritisch vermogen nodig. Bijkomend voordeel: O&O verhoogt het leerrendement, het plezier bij de leerlingen en biedt ruimte om meer vakoverstijgend te kunnen werken.

Hoe pas je onderzoekend en ontwerpend leren toe in de klas?

Als docent stel je je op als coach. Leerlingen mogen binnen een thema zelf een onderzoeksvraag of probleem bedenken. Om aan de slag te gaan met onderzoekend en ontwerpend leren maak je gebruik van de onderzoekcyclus of de ontwerpcyclus. Om een onderzoek uit te voeren of een ontwerp te maken begeleid je leerlingen stap voor stap door de verschillende onderzoek- of ontwerpfases: verwonderen, verkennen, onderzoek opzetten of ontwerp schetsen, onderzoek uitvoeren of ontwerp uitvoeren, testen en bijstellen, concluderen, presenteren, en verdiepen en verbreden. Om docenten bij dit proces te ondersteunen heeft WisMon verschillende O&O tools ontwikkeld, zoals het kiesboekje, werkboeken en waaiers vol handige tips.

Onderzoekend en ontwerpend leren bij WisMon

WisMon helpt je bij het toepassen van onderzoekend en ontwerpend leren in de klas. Onze W&T trainers laten je zien hoe je O&O in de klas brengt tijdens onze trainingen en opleidingen. Om O&O toe te passen hoef je geen volledig nieuwe methode te gebruiken: we pakken bestaande lessen, thema’s en methodes van jouw school aan om ze nog meer O&O te maken. Voor het toepassen van O&O in de klas kan je ook de handige O&O tools van WisMon aanschaffen, zoals het kiesboekje, de werkboeken of de waaiers. Vind je het toch nog lastig om in het diepe te springen? Dan biedt Leapo, het online leerplatform van WisMon, je de ondersteuning die je zoekt. Op Leapo vind je verschillende cursussen onderzoekend en ontwerpend leren en kant-en-klaar lesmateriaal waarmee je direct in de klas aan de slag kunt.